تاریخچه مصرف شکلات تلخ برای لاغری

سابقه استفاده از شکلات تلخ به ۱۴۰۰ سال قبل از میلاد مسیح بر می‌گردد. در آن زمان اقوام مایا و آزتک با پرورش درخت کاکائو متوجه مقوی بودن این خوراکی شدند. از این تاریخ به بعد با توسعه استفاده از این محصول در کشورهای مختلف، شکلات تلخ وارد مرحله جدیدی شد. به‌طوری‌که در قرن ۱۸۰۰ میلادی با ظهور اولین فرایند تولید شکلات از پودر کاکائو این صنعت وارد مرحله جدیدی شد. هر چند تاکنون پیشرفت‌های بسیاری در این زمینه بدست آمده است و هر روز تاثیرات مثبت آن بر سلامتی بدن بیش از گذشته آشکار می‌شود، با این حال سابقه تاثیر شکلات تلخ بر لاغری و کاهش وزن طولانی نیست و اخیرا با نوآوری‌های جدید وارد فاز تازه‌ای شده است. در این مطلب با تمرکز بر تاثیر این محصول بر لاغری و ترکیبات موثر در آن، پیشرفت‌های موجود را مورد بررسی قرار می‌دهیم. درباره مارک ها و برند های شکلات تلخ مناسب برای لاغری به اینجا مراجعه کنید

ظهور شکلات تلخ در دنیای غذای لاغری

سابقه استفاده از شکلات تلخ به‌عنوان رژیم کاهش وزن به سال ۲۰۱۲ میلادی در آلمان بر می‌گردد. در آن زمان مطالعات انجام شده بر روی گروهی از افراد نشان داد که مصرف روزانه شکلات تلخ در حد متعادل باعث کاهش وزن بیشتر نسبت به افرادی که این محصول را در رژیم غذایی روزانه خود ندارند، می‌شود. نتایج این تحقیقات که در مجله Appetite منتشر شده است، بر روی ۱۲۰ نفر از زنان دارای اضافه وزن در سه گروه مختلف انجام شد.

دسته اول روزانه ۱۰۰ گرم شکلات تلخ ۷۰ درصد به بالا برای مدت ۱۲ هفته را مصرف کردند. دسته دوم روزانه ۱۰۰ گرم شکلات شیری در همین مدت را استفاده کردند و دسته سوم هیچ نوع شکلاتی را در روتین تغذیه‌ای خود قرار ندادند. نتایج نشان داد که زنان دسته اول کاهش قابل توجهی در توده چربی و کاهش کالری دریافتی خود را داشتند. مطالعات دیگر انجام شده بعد از این سال نشان داد که شکلات تلخ می‌تواند با ایجاد حس سیری، کاهش اشتها و افزایش متابولیسم موجب کاهش وزن شود. از طرفی به‌دلیل فیبر و آنتی‌اکسیدان بالا تاثیری مثبت بر بهبود سلامت کلی بدن دارد.

نقش شکلات تلخ در کاهش اشتها و سیری موثر

نکته جالبی که در شکلات تلخ وجود دارد این است که بو کردن و احساس خوش رایحه دانه‌های کاکائو در کنار خوردن آن می‌توان اشتها را کاهش دهد. این موضوع با کم کردن سطح هورمون گرسنگی و ارسال پیام سیری به مغز نقش مهمی در کاهش وزن فرد ایفا می‌کند.

ارتباط با تغییر ترکیبات بدن و سوخت سوز چربی

اسیدهای چرب تک غیر اشباع موجود در این خوراکی خوشمزه، عاملی برای کاهش بافت‌های چربی، افزایش متابولیسم و سوخت و ساز بدن است. طبق تحقیقات انجام شده، شکلات تلخ با تاثیر بر نحوه سنتز اسیدهای چرب در بدن، باعث کاهش جذب چربی‌ها و کربوهیدارات‌ها شده و در نتیجه می‌تواند به فرایند کم شدن وزن کمک بسیاری کند. علاوه بر این وجود آنتی‌اکسیدان فلاونول در شکلات تلخ با کاهش التهاب در بدن و بهبود حساسیت بدن نسبت به ترشح انسولین، سوخت و ساز را در بدن افزایش می‌دهد.

تأثیر روانی مثبت در کنترل وزن

افرادی که حس خوبی از ظاهر خود ندارند یا دچار اضطراب هستند، معمولا برای آرامش بیشتر به پرخوری عصبی روی می‌آورند. استفاده از شکلات تلخ به دلیل وجود فلاونول، اثرات مثبت بر بهبود خلق و خو، کاهش استرس و جلوگیری از مصرف زیاد مواد غذایی دارد. از طرفی وجود کافئین در آن به شکل غیر مستقیم باعث افزایش سطح انرژی و در نتیجه تمایل فرد به انجام حرکات ورزشی و فعالیت بیشتر می‌شود.

تکامل شکلات تلخ در رژیم‌های لاغری

با توجه به اثرات مثبت شکلات تلخ در سلامت بدن و لاغری، محصولات نوآورانه‌ای در کشورهای مختلف برای موثرتر کردن این نتایج بر کاهش وزن بر پایه تغییر در ترکیبات آن تولید شده است. هر چند تاکنون محصولی تجاری در این زمینه در ایران به بازار عرضه نشده اما این موارد می‌تواند پایه تحول عمیقی در صنعت غذای کشور شود.

مواد افزودنی و مکمل‌های بهبود‌دهنده کارایی شکلات تلخ

با توجه به نوع ترکیبات موجود در شکلات تلخ، تغییرات در سه ماده اصلی زیر می‌تواند کارایی این محصول را از نظر کاهش وزن افزایش دهد.

• شکلات تلخ با میزان فلاوانول بالا: به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان، فلاونول ترکیب اصلی حفظ سلامتی و کاهش وزن در شکلات تلخ است. استفاده از روش‌های تخمیر پیشرفته در فرآوری دانه‌های کاکائو با هدف حفظ آن در بالاترین میزان ممکن، یکی از نوآوری‌های موجود در این زمینه است. در این شکلات درصد آنتی اکسیدان فلاونول پنج برابر بیشتر از شکلات تلخ معمولی است.

• شکلات تلخ با فیبر محلول بالا: در این شکلات فرایند تخمیر دانه‌های کاکائو همراه با نوعی باکتری خاص انجام می‌گیرد که باعث افزایش سطح فیبر در آن می‌شود. مصرف فیبر عامل اصلی ایجاد حس سیری و در نتیجه کاهش وزن است.

•  شکلات تلخ غنی شده: در این حالت، شکلات تلخ با پروتئین، باکتری‌های پروبیوتیک و ترکیبات پری بیوتیک غنی می‌شوند. دسته اول باکتری‌های مفید برای تامین سلامت روده و همچنین تاثیرگذار بر حفظ وزن هستند. دسته دوم نیز به عنوان فیبر غیر قابل هضم ماده غذایی برای رشد باکتری‌های مفید در روده به حساب می‌آیند.

پژوهش‌ها و نتایج مرتبط با اثرات لاغری

تحقیق انجام شده در سال ۲۰۱۲ میلادی، اولین نمونه انجام شده برای بررسی تاثیر مستقیم شکلات تلخ بر لاغری بود. اما پیش از این هم نتایجی در ژورنال‌های معتبر جهانی منتشر شده بود که تاثیر غیر مستقیم مصرف این ماده غذایی را در کاهش وزن نشان می داد. در اینجا به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• پژوهش منتشر شده در ژورنال Obesity سال ۲۰۱۱ نشان داد که مصرف شکلات تلخ می‌تواند منجر به کاهش شاخص توده بدن (BMI) شود.
• پژوهش منتشر شده در ژورنال Appetite سال ۲۰۱۰ نشان داد که مصرف شکلات تلخ باعث کاهش اشتها و افزایش حس سیری می‌شود.
• پژوهش منتشر شده در ژورنال FASEB سال ۲۰۰۸ نشان داد که مصرف شکلات تلخ حساسیت بدن در مقابل انسولین را کاهش می‌دهد.
• تحقیقات منتشر شده در ژورنال Nutrient سال ۲۰۱۸ و ۲۰۲۰ نشان داد که مصرف شکلات تلخ بر بهبودسلامت روده، افزایش حس سیری، افزایش متابولیسم و کاهش وزن تاثیر دارد.

تجربیات مصرف‌کنندگان و بازخوردها

در نقاط مختلف جهان بازخوردهای متفاوتی در خصوص مصرف شکلات تلخ برای لاغری بر می‌خوریم. در یکی از جالب‌ترین موارد در آمریکا، خانمی با مصرف روزانه یک تا دو تکه شکلات تلخ و افزایش تدریجی آن به ۳ تا ۴ تکه در کنار رژیم غذایی سالم و ورزش منظم، توانسته در طی یک ماه، چهار کیلو از وزن خود را کاهش دهد. همچنین شخص دیگری که میل زیاد به شیرینی مانع اصلی کاهش وزن در او به‌حساب می‌آمد با استفاده از مصرف شکلات تلخ با درصد فلاوانول بالا به میزان یک تا دو تکه کوچک در روز، این هوس را در خود کاهش داد. نتیجه این کار، احساس انرژی بیشتر و تنظیم سطح خون در او بود. البته باید توجه داشت که شکلات تلخ خوراکی معجزه‌ کننده برای لاغری نیست و در هر حالت مصرف متعادل آن در کنار سبک زندگی سالم باید مورد توجه قرار گیرد.

پیشنهادات برای مصرف بهینه شکلات تلخ

اما در نهایت توصیه به مصرف متعادل شکلات تلخ در رژیم روزانه از اصول استفاده از فواید آن در لاغری و سایر اثرات سلامتی است. برای این منظور حتما نکات زیر را مورد توجه قرار دهید:

• از شکلات تلخ با درصدهای بالای ۷۰ استفاده کنید.
• همراه با مصرف شکلات تلخ، توجه به کالری دریافتی و ورزش روزانه را در برنامه خود قرار دهید.
• برای عادت بدن به مصرف روزانه، ابتدا از تکه‌های کوچک شکلات استفاده کنید و به تدریج مقدار آن را افزایش دهید.
• ضمن توجه به بازخورد بدن‌تان در مصرف شکلات تلخ و در صورت لزوم میزان آن را تنظیم کنید.
• استفاده ترکیبی از مواد غذایی سالم مانند انواع آجیل در کنار شکلات تلخ احساس سیری بیشتری را بوجود می‌آورد.